Ceza infaz kurumlarında barındırılan mahpus veya tutuklu kadınlara ve onların çocuklarına ücretsiz hijyenik ürün sağlanması talebi
2022/10925 numaralı başvuru hakkında verilen 26/12/2022 tarihli Dostane Çözüm Kararı
Kurumumuza ceza infaz kurumlarında barındırılan mahpus veya tutuklu kadınlara ve onların çocuklarına ücretsiz hijyenik ürün sağlanması ve bu yönde mevzuatta düzenleme yapılması talebinde bulunulmuştur.
Başvuru inceleme sürecinde, öncelikle, Adalet Bakanlığı’ndan ulusal ve uluslararası mevzuat çerçevesinde bilgi-belge talebinde bulunulmuştur. Ayrıca, kadın ve çocuk haklarından sorumlu Ombudsman tarafından gerçekleştirilen ceza infaz kurumları ziyaretleri sırasında kadın ve çocukların uygulamada hijyenik ürünlere erişimlerinin nasıl gerçekleştirildiği konusunda görüşmeler gerçekleştirilmiştir
Kurumumuzun başvuru konusu ile ilgili gerekli önlemlerin alınması hususundaki dostane çözüm girişimleri neticesindeAdalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından Kurumumuza gönderilen 23/11/2022 tarih ve E-8967/163497 sayılı cevabi yazıdan, bilgi-belge talebimiz sonrasında 05/12/2022 tarih ve E-9189/170104 sayılı, “Kişisel Temizlik Malzemeleri” konulu Genel Yazı ile tüm ceza infaz kurumlarına aşağıda özeti verilen açıklamanın iletilmiştir.
İlgi yazıda: 5.1. “[…] 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 63’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında hükümlü ve tutuklulara “oda ve kısımlarda iklim koşulları göz önüne alınarak yeterli yer, ışık, ısınma, havalandırma ve hijyen sağlanacağı,” Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliğin 94’üncü maddesinin ikinci fıkrasında ise “Hükümlülerin barındırıldıkları odalarda gerekli sağlık ve hijyen kurallarına uymalarının özendirileceği konusunun hüküm altına alındığı; 5.2. Bununla birlikte, Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) hükümlerinde de kadınların korumasına yönelik özel tedbirler alınabileceğinin belirtildiği; ceza infaz kurumlarında çocukların ve kadınların hassas ve kırılgan gruplar olarak kabul edildiği; Anayasa ve uluslararası sözleşme hükümleri doğrultusunda Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin ve Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin taraf ülkelerin kadına ve çocuğa temel sağlık hizmetleri ve koruyucu sağlık bakımlarının sağlanması konusunda gerekli tedbirleri almasını zorunlu kıldığı; 5.3. Devlete emanet edilmiş bireyler olarak düşünüldüğünde kadınların ve çocukların özel önlemlerle korunmasının 5275 sayılı Kanun'un hapis cezasının infazında gözetilecek ilkeleri kapsamında kadınlara ve çocuklara ancak düzenli bir yaşam sürdürmeleri ve insan onuruna saygının korunmasını sağlayan maddî ve manevî koşulların sunulması ile mümkün olacağının bilinmesi gerektiği, 5.4.Ayrıca çocuğun ceza infaz kurumu yaşantısının mümkün olabildiğince olumsuzluklardan ve imkansızlıklardan arındırılarak devam etmesinin göz ardı edilemeyecek bir devlet yükümlülüğü olduğu; bu kapsamda çocukların temel ve zorunlu ihtiyaçlarının geciktirilmeden karşılanması gerektiği, 5.5. Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde ceza infaz kurumlarında bulunan kadın hükümlü ve tutukluların kadınlara özgü kişisel hijyen malzemesi ile annesinin yanında kalan çocukların ihtiyaç duydukları çocuk bezlerinin ödenek tahsis edilmesini beklemeden temin edilmesi ve temin edilen bu malzemelerin gecikmeye meydan verilmeden ayrım yapılmaksızın ücretsiz olarak kendilerine tutanakla teslim edilmesi hususunda gereğinin yapılması” konularına yer verilmiştir.